Depresja to choroba cywilizacyjna, która według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) objawia się obniżeniem nastroju, na przykład: smutkiem, utratą zainteresowania, niską samooceną, poczuciem winy, pesymizmem, a u części pacjentów myślami samobójczymi. Chorzy nie są w stanie przeżywać przyjemności, ich rytm dobowy jest zaburzony: często borykają się z bezsennością lub sennością, zaniedbują codzienne czynności, jak chociażby – przez brak apetytu – prawidłowe odżywianie się.
Depresja dotyka coraz większą grupę ludzi na całym świecie. Według WHO, ponad 264 miliony ludzi na świecie cierpią na depresję (dane na styczeń 2020). Wiele osób wstydzi się do niej przyznać. A to poważna i ciężka choroba, której nie wolno lekceważyć, i której leczenie wymaga pomocy specjalisty. WHO podaje, że blisko 800 000 umiera rocznie wskutek samobójstwa i jest ono drugą najczęstszą przyczyną śmierci w przedziale wiekowym 15-29 lat.
Jak odróżnić depresję od przygnębienia?
Aby odróżnić przejściowy stan smutku, normalny dla każdego zdrowego człowieka, od zaburzeń psychicznych, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę czas trwania objawów i ich nasilenie. A więc, żeby mówić o depresji, obniżenie nastroju musi utrzymywać się co najmniej dwa tygodnie. Przygnębienie najczęściej dopełniają inne, charakterystyczne dla depresji, wymienione wcześniej objawy: anhedonia (nieumiejętność cieszenia się z rzeczy, które wcześniej sprawiały radość) czy spadek energii.
Przyczyny depresji
Powodów, z jakich ludzie popadają w depresje jest wiele. Przyczyny można podzielić ze względu na czynniki:
- Biologiczne – np. ryzyko wystąpienia depresji jest większe u osób, w których rodzinach były już wcześniej chorzy;
- Psychologiczne – np. niskie umiejętności radzenia sobie ze stresem lub traumatyczne doświadczenia;
- Społeczne – np. brak wparcia, osamotnienie;
Rodzaje depresji
Istnieje wiele typów i klasyfikacji depresji, jako przykłady wymienić można:
- depresję egzogenną (reaktywną) – która wynika z przeżytych trudnych zdarzeń, traum, np. śmierci bliskiej osoby, choroby. Takie doświadczenia naturalnie powiązane są z przygnębieniem, które nie musi oznaczać depresji egzogennej, ale zdarza się, że długotrwały smutek powoduje kolejne negatywne konsekwencje i nie mija wraz z biegiem czasu.
- depresję endogenną – związaną z zaburzeniami systemu hormonalnego, nerwowego lub biochemii mózgu, której nie powodują żadne konkretne zdarzenia (tak jak w przypadku depresji egzogennej). Często zdarza się, że depresję endogenną przysłaniają inne dolegliwości, jak np. bóle głowy czy niestrawność, dlatego czasami ciężko ją zdiagnozować jako przyczynę pogorszenia się stanu fizycznego. Depresja endogenna jest przewlekła, charakteryzuje się częstymi nawrotami.
- depresję lękową (agitowaną) – towarzyszy jej silny niepokój, niskie poczucie własnej wartości i pesymizm na myśl o przyszłości. U chorych przejawia się wysokie ryzyko popełnienia samobójstwa.
- depresję urojeniową – myślenie o przyszłości przybiera formę urojeń, często jest katastroficzne. Chory jest obojętny na wysyłane mu sygnały od otoczenia, nie ufa bliskim.
- depresję poporodową– przyczyną której są ciążowe zmiany hormonalne i poczucie wielkiej odpowiedzialności za nowonarodzone dziecko. Matka nie czuje więzi z dzieckiem, jest ono źródłem jej niepokoju, a nawet gniewu. Czuje się przytłoczona, boi się zostać sama z dzieckiem, uważa się za złą matkę. Może także odczuwać dolegliwości fizyczne, np. bóle piersi czy brzucha.
- sezonową depresją – pojawia się w okresie jesienno-zimowym, przez przede wszystkim niedobory światła. Może trwać od kilku tygodni, do kilku miesięcy, zwykle przebiega łagodnie lub umiarkowanie. Charakterystycznymi objawami są: wzmożony apetyt i przyrost masy ciała, senność i spadek energii.
- dystymia – z greckiego „zły stan umysłu”; jest to przewlekłe (trwające minimum 2 lata) obniżenie nastroju. Objawy dystymii są znacznie łagodniejsze niż w przypadku depresji endogennej, dlatego większość przypadków dystymii nie zostaje zdiagnozowanych. Chory przez większość czasu odczuwa smutek i zmęczenie, co ma duży wpływ na życie jego i jego bliskich. Przyzwyczaja się on do ciągłego przygnębienia, uznając je za element swojej osobowości.
Należy pamiętać, że prawidłowe zdiagnozowanie depresji i jej rodzaju możliwe jest jedynie we współpracy ze specjalistą.
Wszyscy miewamy czasem gorsze dni, kiepski nastrój, ogarnia nas smutek i przygnębienie. Nie chce się wstać z łóżka, nie ma się na nic ochoty. Niekiedy wystarczy na chwilę zwolnić tempo, dać sobie trochę luzu, skupić się na sobie i wszystko wraca do normy.
Jeżeli jednak ten stan się pogłębia i przedłuża, jeśli każdego dnia tracimy siły, pojawiają stany lękowe, przygniatają dołujące myśli, a słowa bliskich „weź się w garść” lub „nie przejmuj się”, powodują tylko pogorszenie nastroju i zadają cierpienie, to może być depresja. Depresja jest ciężką chorobą. Nieleczona może doprowadzić nawet do samobójstwa. Dlatego, jeśli zauważyłeś u siebie, bądź bliskiej Ci osoby wspomniane wyżej symptomy, zgłoś to kompetentnej osobie – tylko ona może prawidłowo zdiagnozować chorobę i ustalić przebieg leczenia.
Być może zastanawiasz się, jak leczyć depresję? W depresji pomoc specjalisty jest absolutnie niezbędna. Depresję leczy się za pomocą psychoterapii i farmakoterapii. Psychoterapia w połączeniu z leczeniem farmakologicznym przynosi lepsze efekty i wpływa na szybszy proces zdrowienia.
Terapia depresji: cele
Leczenie depresji ma na celu:
- odnalezienie przyczyn choroby;
- podniesienie własnej samooceny;
- poprawę relacji z bliskimi i innymi, otaczającymi Cię ludźmi;
- zrozumienie schematów, według których żyjesz, niekiedy nie zdając sobie z tego sprawy;
- zobaczysz nowe możliwości rozwiązania swoich problemów;
- pogodzisz się z przeszłością i ruszysz z miejsca, nauczysz się żyć tak, aby przeszłość nie wpływała na teraźniejszość;
- zrozumiesz i lepiej poznasz samego siebie;
Terapia depresji: etapy
Leczenie depresji składa się z trzech etapów:
- I – aktywna terapia– najczęściej trwa do dwóch miesięcy, rozpoczyna się wtedy także farmakoterapię i ocenia jej wpływ na chorego – na konsultacjach specjalista ustala, jak zmieniają się występujące objawy zaburzeń.
- II – poprawa stanu psychicznego – to bardzo ważny etap leczenia. W tej fazie dokonuje się jego modyfikacji: np. zmniejszenia dawek przyjmowanych leków – jednakże decyzja ta musi być podjęta nie przez pacjenta, a przez specjalistę, oraz poparta wieloma przesłankami, gdyż przedwczesne odstawienie leków może wywołać nawrót objawów chorobowych, a także skutkować objawami nagłego odstawienia: złym samopoczuciem, bólami głowy, wymiotami, zaburzeniami snu, itp.
- III – zapobieganie nawrotom choroby– terapia depresji na tym etapie może trwać nawet wiele lat, wiele zależy od tego, jak silne i częste będą nawroty choroby, a także od wieku chorego, jego ew. innych zaburzeń psychicznych, uzależnień czy obecności depresji (lub innych chorób) w rodzinie.
Nasz ośrodek leczenia depresji Polana może podać Ci pomocną dłoń. Skontaktuj się z nami i zobacz, jak wygląda leczenie depresji! Podczas wstępnej konsultacji, z pomocą terapeuty, wybierzesz rodzaj terapii najbardziej odpowiedni dla Ciebie lub bliskiej Ci osoby w potrzebie. Razem z terapeutą chory określi plan działania i postawi pierwszy krok na drodze ku szczęśliwemu życiu.