Ten rodzaj pracy z pacjentem skupia się m.in. na poszukiwaniu głębokich, często nieuświadomionych źródeł uzależnienia. Ten nurt psychoterapeutyczny umożliwia eksplorację nieświadomych konfliktów wewnętrznych, traum oraz mechanizmów obronnych, które prowadzą do kompulsywnego używania substancji lub szkodliwych, destrukcyjnych zachowań. Za pomocą dialogu terapeutycznego i analizy przeniesienia oraz przeciwprzeniesienia, pacjent zdobywa głębszą świadomość motywacji i wzorców zachowań, co sprzyja integracji osobowości oraz przełamaniu patologicznych cykli. W terapii tej stosuje się także elementy mikroedukacji i technik wspierających samoregulację emocji, istotnych dla utrzymania abstynencji.